Op internet zijn het afgelopen jaar digitale edities van werken uitgebracht die voor de Duitse neerlandistiek van bijzonder belang zijn:

Amand Berteloot m.m.v. Klaus-Dieter Luitjens: Ogier von Dänemark / Ogier van Denemerken. Editie van Handschrift Heidelberg, Universitätsbibliothek Cpg 363 met een reconstructie van de Middelnederlandse tekst en een vertaling in het Duits. Innovatieve tekstuitgave van de Middelhoogduitse versie van een middeleeuws chanson de geste, vergezeld van een reconstructie van de verloren gegane Middelnederlandse voorbeeldtekst. De Middelhoogduitse versie is vermoedelijk in opdracht gegeven aan een van de hoven aan de Nederrijn.

Matthias Kramer: Grund-richtig-Volkommene, doch kurtz gefaßte Nider-Teutsch-, oder Holländische Grammatica. Leipzig/Neurenberg: Johann Daniel Tauber seel. Erben, Frankfurt, 1716. De allereerste grammatica van het Nederlands voor Duitstaligen (waaraan in Nachbarsprache Niederländisch jaargang 2019 door Matthias Hüning een artikel is gewijd).

Matthias Kramer: Das Königliche Hoch-Nider-Teutsch-, und Nider-Hoch-Teutsche Dictionarium. [Nürnberg] 1719. Het eerste Nederlands-Duitse Duits-Nederlandse woordenboek (zie de bijdragen van Heinz Eickmans en Hans Beelen in Nachbarsprache Niederländisch 2019).

J.A.W. Schröder: Kleine holländische Sprachlehre, besonders zum Gebrauch für die deutschen Landschulen im Departement Ostfriesland nach Weilands nederduitsche Spraakkunst bearbeitet. Oldenburg: Schulz'sche Buchhandlung, 1811. Het oudst bekende schoolboek Nederlands voor Duitstaligen, uit de korte periode dat een deel van Noord-West-Duitsland was ingelijfd bij het Koninkrijk Holland, is een bewerking van de van overheidswege voorgeschreven Nederduitsche Spraakkunst van Petrus Weiland (1805), aangevuld met enkele vertaaloefeningen D-N. Uit dezelfde tijd en plaats stamt J.G.A. Kirchhoff, J.A.W. Schröder,Holländisch-deutsches Handwörterbuch besonders für Unstudirte. Oldenburg: Schulz'sche Buchhandlung, 1810.

A.J. van der Aa: Handbuch der holländischen Umgangssprache. Zamenspraken in de Neder- en Hoogduitsche talen, voorafgegaan van eene verzameling der meest gebruikelijke woorden. Köln/Aachen: Ludwig Kohnen; Rotterdam: A. Bädeker, 1840. Een gecombineerd NVT-DaF-leerwerk op communicatieve grondslag avant la lettre met thematische woordenlijsten en levensechte dialogen. De te Rotterdam en Keulen gevestigde uitgever Adolph Baedeker was de broer van de bekende uitgever van reisgidsen Karl Baedeker.

Sprechen Sie Deutsch? of Hoogduitsch-Nederduitsche winkelgesprekken; benevens eene verzameling der meest gebruikelijke spreekwijzen en uitdrukkingen in den handel. Een handboek voor allen, die bij den in- en verkoop, juiste en gepaste bewoordingen willen bezigen. Amsterdam: M.H. Binger en zonen, 1850. Evenals de Zamenspraken van Van der Aa was dit praktijkgerichte taalboek zo opgezet dat het zowel kon worden gebruikt door Nederlanders die Duits als door Duitsers die Nederlands wilden leren. Het levert getuigenis van de toenemende belangstelling voor de buurtaal in de negentiende eeuw, toen de handelsrelaties tussen Nederland en de Duitse landen intensiever werden en het toerisme op gang kwam. De dialogen bieden een boeiend en vaak vermakelijk beeld van het alledaagse leven in vervlogen tijden.

 

Bron: Nachbarsprache Niederländisch 36 (2021), 148